Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Soğuk algınlığı olarak bilinen hastalığın bir diğer adı da üst solunum yolu enfeksiyonudur. Üst solunum yolu enfeksiyonu, 200’den fazla virüsün boğazda ya da burunda iltihaba yol açması sonucu oluşur. Çocuklarda daha sık rastlanan bu rahatsızlık, 3-5 kez çocuklarda görülebilir. Genelde sonbahar ve kış mevsiminde bu hastalıkla karşılaşmak mümkündür. Virüsler nedeniyle oluşan hastalığın ortalama geçme süresi ise 7 gündür. Üst solunum yolu enfeksiyonunun belirtileri;
- Burunda akıntı,
- Boğazda yanma hissi,
- Hapşırma,
- Öksürme,
- Kas ve eklem ağrıları,
- Burunda tıkanma,
- Baş ağrısı,
- Hafif ateş,
- Üşüme ve titreme hissi
- Halsizlik, şeklindedir.
Belirtiler içine, bulantı, kusma, yüksek ateş ya da ishal de girerse, acil olarak ve mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Hafif belirtiler göründüğünde nezle olma, daha ağır belirtiler göründüğünde de grip olma ihtimalli vardır.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının çeşidi viral enfeksiyonlardır. Bu yüzden, yüzden fazla virüs çeşidi, üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmaktadır. Virüs türlerinin sayısı oldukça fazla olduğu için, üst solunum yolu enfeksiyonlarını iki ana başlıkta toplamak doğru olacaktır. Bu iki ana grubu şu şekilde açıklayabiliriz.
- Nezle: Burnun ve burnun yan bölgesinde bulunan sinüslerin viral virüsler nedeniyle iltihaplanmasıdır. Sadece buruna ait belirtiler ilk etapta gözlenir. Bunlar; hapşırma, burunda akıntı ve burnun tıkanması şeklindedir. İlk olarak burun akıntısı gözlemlenmez, aksırık şeklinde belirtilerle başlar. Ardından açık renkli ve sıvı bir akıntıyla burun akıntısı başlar. Yoğun bir biçimde başlayan akıntı, ardından daha kıvamlı ve koyu bir renk alır ve akıntı azalır. Bu da daha fazla burun tıkanıklığına neden olur.
- Grip: Tüm üst solunum yollarını kapsayan ve viral enfeksiyonlar sonucu oluşan hastalığa denir. Genellikle yutakta iltihaplanma, gırtlakta iltihaplanma ve bronşlarda iltihaplanma olarak kişilerin karşısına çıkar. Belirtileri; boğazda ağrı, ateş, üşüme hissetme, vücutta halsizlik ve kırıklık, yorgunluk hissi, iştah kaybı, eklem ve kas ağrıları, baş ağrısı şeklindedir. Sayılan belirtiler, genel belirtilerdir. Bunların yanında aksırma, öksürme, burunda tıkanma ve tüm burunda görülebilecek sorunlar, ses kısıklığı ve kuru öksürük de diğer grip belirtileri olarak sayılmaktadır. Kişiden kişiye ve virüslerin çeşidine göre bu bulgular ve bulguların şiddeti değişmektedir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının şiddeti ve görülme sıklığı yaşla yakından alakalıdır. Bebeklerde nadir olarak görülen üst solunum yolu enfeksiyonu, küçük yaştaki çocuklarda çok daha sık görülür. Bu oran yılda 6-7 kez olarak verilebilir. Yetişkinlerde görülme oranıysa daha azdır. Yılda 2-3 defa görülme oranı vardır. Yaşlı kimselerde görülme oranı yetişkinlerle aynıdır, ancak oluşabilecek komplikasyonlarda farklılıklar olur.
Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Nedenleri:
- Üst solunum yolu enfeksiyonu temel nedeni; virüslerin hızla yayılmasıdır. Virüslerin yayılma şekilleri ise;
- Virüs sahibi olan kişilerin eşyalarının kullanılması
- Virüs bulaşmış ellerin yüze değdirilmesi
- Virüslü kişilerin öksürüğüne ya da aksırığına maruz kalma
- Virüs bulunan kapalı bir ortamda, virüse maruz kalma
Geniz bölgesine tutunmuş olan virüs, çoğalmaya başlarlar. Bu sürece, üst solunum yolu enfeksiyonlarının yerleşme evresi denir. Çoğalan virüsler, birkaç gün içinde hastalığı başlatırlar.
Üst solunum Yolu Enfeksiyonlarının Tedavisi
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının neden olduğu girip ve nezleden korunmak için, kış mevsimi başta olmak üzere, mevsim geçişlerine dikkat etmek önemlidir. Bu bakımdan, dikkat edilecek noktaları ve korunma yollarını belirtmek gerekirse;
- Vücut direncini arttırmak: Düzenli beslenmek, bol sıvı tüketimi, düzenli uyku ve sağlıklı yaşam olarak gösterilebilir. Hafif tempoda egzersiz yapmak, ihtiyaç duyulduğu takdirde vitamin takviyesi yapma, ani hava değişimlerinden kaçınma da diğer önlemler olarak sayılabilir.
- Virüslerin bulaşma ihtimalini azaltmak: kalabalık ortamlarda çok fazla bulunmamak, kapalı ortamları, özellikle ev ve iş yerlerini düzenli olarak havalandırmak, nezle ya da grip hastalığına yakalanmış kişilerle daha uzak bir şekilde iletişim kurmak, el yıkamak, virüslerin bulaşma ihtimalini azaltan önlemlerdendir.
- Tartışmalı önlem alma yöntemlerinden biri de grip aşısıdır. Tıp alanında, sonuçları hakkında tartışmalar halen devam etse de; bireysel sağlık ve de toplum sağlığı açısından koruyucu bir uygulama olarak kullanılmaktadır. Aşı yapılma evresi, genellikle sonbahar mevsimine denk gelmektedir. Aşı uygulaması da, tıplı diğer uygulamalarda olduğu gibi, mutlaka bir hekime danışarak yaptırılması gerekmektedir.
- Nezlenin, grip gibi koruyucu aşıları yoktur. Nedeni de; grip gibi fazlasıyla ciddi bir rahatsızlık olmamasıdır.
Tedavi süreci için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Doktor ile birlikte, üst solunum yolu enfeksiyonunun türü ve şiddeti belirlenir ve tedavi sürecine karar verilir. Genellikle damla, burun spreyi, gribal enfeksiyonları engelleyecek ilaçlar kullanılır. Takviye ilaçların ya da bitkilerin, bitki çaylarının kullanılması da tavsiye edilmektedir. Şiddeti az olan hastalıkların, kendi kendine geçtiği de görülmektedir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının neden olduğu bazı komplikasyonlar da görülmektedir. Bu komplikasyonların en yaygın olanı, viral virüslerin üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra dokularda kırılganlık yaratarak başka bölgelere intikal etmesi ve o bölgelerde de iltihap yaratması şeklinde ortaya çıkar. Bu şekilde üst solunum yolu enfeksiyonu sonucu ortaya çıkan komplikasyonlar; sinüzit, orta kulak iltihabı, akut anjin, akut bronşit, en yaygın olan komplikasyonlardandır. Komplikasyonların oluşumunda göz önüne alınması gereken en önemli nokta; yaş ve kişilerin önceden herhangi bir rahatsızlığa sahip olup olmamasıdır.